کالبد شهر ها نو شده اما دیگربوی زندگی نیست

سفید ویژه معماری هشتم خرداد Ú©Ù‡ اختصاص داشت به موضوع محوری شهر ØŒ شهرسازی Ùˆ بازسازی بافت شهری Ø› پس از معرفی سایت هفت ساله خبری – تحلیلی معماری نیوز Ùˆ گفت Ùˆ Ú¯Ùˆ با آقای سلطانی به عنوان مدیر سایت Ø› با حضور دکتر محمد سعید ایزدی نویسنده Ùˆ استاد دانشگاه Ùˆ معاون وزارت راه Ùˆ شهرسازی Ú©Ù‡ معماری Ùˆ مرمت شهری را تا مقطع دکترا در نیوکاسل انگلستان تحصیل کرده - به عنوان مهمان این هفته سفید - وارد بحث محوری Ùˆ جریان اصلی خود شد . در آغاز بحث ØŒ کارشناس برنامه دکتر امیر محمدخانی اظهار امیدواری کرد Ú©Ù‡ این هفته هم شاهد یک برنامه استثنایی باشیم Ø› Ú©Ù‡ ادامه راه نشان داد در این پیش بینی اشتباه نکرده است . دکتر محمد سعید ایزدی در شروع صحبت هایش با اشاره به این Ú©Ù‡ شهرهای ما امروز با افت منزلت کیفی مواجه هستند Ø› Ú©Ù… توجهی مدیران Ùˆ معماران را دلیل افزایش روند صعودی این افت Ùˆ ریشه Ùˆ عامل اصلی افت کیفی شهرها را نیز شهرنشینی شتابان Ùˆ عدم توازن Ùˆ تعادل در گسترش شهرها اعلام کرد . دکتر ایزدی اظهار داشت مسایل پهنه های مختلف شهرهای کشور را Ù…ÛŒ توان در چهار گونه تقسیم بندی کرد : هسته اصلی Ø´Ú©Ù„ دهنده شهرها یا همان بافت های تاریخی Ø› سکونتگاه های غیررسمی یا همان حاشیه نشینی Ø› بافت های میانی یا بافت فرسوده Ø› هسته های روستایی Ú©Ù‡ در دل شهرها بلعیده شده اند . ÙˆÛŒ با ذکر این Ú©Ù‡ این چهار محدوده تقسیم بندی شده به عنوان محدوده های هدف برنامه های بهسازی Ùˆ نوسازی شهری شناخته Ù…ÛŒ شوند ØŒ آسیب پذیری Ùˆ عدم ایمنی کافی به دلیل پایین بودن کیفیت ساخت Ùˆ ساز را مشکل عمده Ùˆ اصلی این محدوده ها عنوان Ùˆ به تفصیل در مورد تک تک این محدوده ها Ùˆ مسایل Ùˆ مشکلاتشان صحبت کرد . دکتر محمد سعید ایزدی در این باره گفت : بافت های تاریخی به دلیل Ú©Ù… توجهی ØŒ Ú†Ù‡ در بحث زیر ساخت Ùˆ Ú†Ù‡ در بحث خدمات دچار کاستی های بسیاری هستند . به گفته ÙˆÛŒ جابجایی های جمعیتی باعث تنزل کیفیت در ابعاد اجتماعی ØŒ اقتصادی Ùˆ فضای کالبدی هسته های اصلی Ø´Ú©Ù„ دهنده شهرها شده است . ÙˆÛŒ با اشاره به این Ú©Ù‡ در شصت Ùˆ هشت شهر بیش از بیست Ùˆ پنج هزار هکتار بافت تاریخی داریم ØŒ این محدوده ها را به عنوان میراث فرهنگی شهرها معرفی Ùˆ آن ها را محتاج بهسازی Ùˆ باززنده سازی دانست . دکتر ایزدی در مورد حاشیه نشینی Ú©Ù‡ در نود Ùˆ یک شهر با وسعتی بیش از شصت هزار هکتار قابل مشاهده است نیز گفت Ú©Ù‡ این محدوده ها خارج از برنامه های توسعه شهری Ø´Ú©Ù„ گرفته اند Ùˆ هم به لحاظ خدماتی Ùˆ هم از نظر زیرساخت دچار مسایل Ùˆ مشکلات بی شماری هستند . مهندس ایزدی در ادامه اعلام کرد Ú©Ù‡ بافت های میانی در چهارصد Ùˆ نود Ùˆ پنج شهر شناسایی شده اند . ÙˆÛŒ با اظهار این Ú©Ù‡ نزدیک به بیست میلیون نفر در این سه محدوده زندگی Ù…ÛŒ کنند Ùˆ در برخی شهرها چون چابهار ØŒ بندرعباس Ùˆ مشهد وسعت این محدوده ها بیش از نیمی از وسعت شهر را شامل است ØŒ فقر شهری را گریبانگیر این مناطق دانسته ØŒ سطح کیفی این مناطق را بسیار پایین تر از متوسط شهر عنوان کرده Ùˆ توجه کافی به برنامه های بهسازی این مناطق را ضرورتی غیر قابل کتمان اعلام کرد . در ادامه این بحث دکتر محمد سعید ایزدی با اشاره به پهنه های غیر مسکونی چون کارگاه ها ØŒ کوره های آجرپزی ØŒ زندان ها Ùˆ پادگان ها ØŒ این نواحی را نیز به برنامه ریزی های جدید توسعه ای نیازمند دانست .

در بخش خیابان سفید مهندس محمدمهدی فخیمی با اشاره به این که در معماری گذشته و سنتی ایران ، انسان معیار بوده و همه چیز برای آرامش و آسایش او مهیا می شده ، بافت فرسوده شهری امروز را فقط از نظر ظاهری و کالبدی فرسوده دانسته و اظهار داشت که آدم ها ، سبک زندگی و روح حاکم بر این بافت ها به هیچ وجه فرسوده نیستند و در یک قدم زدن کوتاه هم می توان زندگی و تبلور زندگی را در مناطق این بافت به نظاره نشست . در پایان این بخش اظهار امیدواری شد که معماران و مدیران و متولیان در برخورد با این مناطق به فکر خاطرات اهالی این مناطق نیز باشند ...

در بازگشت به استودیو دکتر محمد سعید ایزدی برخورد پروژه ای ، نگاه از بالا به پایین ، کمی و کالبدی را آسیب های اصلی برنامه های بازآفرینی و بهسازی مناطق فرسوده شهری نامیده و اعلام داشت تاکنون در برنامه های بهسازی شهری انسان و نیازهای انسانی ساکنین به ندرت مورد توجه قرار گرفته اند . وی با اشاره به رنگ و بوی زندگی که در مناطق قدیمی شهر موج می زند اظهار داشت : متاسفانه به دلیل نگاه از بالا به پایین در برنامه های نوسازی ، در بسیاری از مناطق اگر چه ظاهر و کالبد منطقه نو شده ، اما آن رنگ و بوی زندگی از میان رفته و دیگر به مشام نمی رسد . بنابراین تلاش ما بر این بوده با استناد به تجارب قبل ، این نگاه کمی و از بالا به پایین عوض شود و از نگاه برنامه ریزی کمی و پروژه ای فاصله گرفته و محله محوری را مبنای کار قرار دهیم . دکتر ایزدی ضمن ذکر این که حالا مبنای کار ما نگاه و برنامه ریزی از پایین به بالاست ، این نوع برنامه ریزی را به معنای تماس رودررو با مردم و ارزیابی و شناسایی نیازهای آن ها ، و سپس برنامه ریزی متناسب با شرایط ، حال و هوا و روحیه مناطق تفسیر کرد . وی با اشاره به تخریب ، رها کردن به حال خود و در کل با اشاره به از دست دادن های روز به روز و مداوم داشته های سنتی و فرهنگی و عناصر هویت ساز در مناطق قدیمی شهرها این اتفاق را باعث دچار شدن جامعه به بحران هویت دانسته و چنین افزود که متاسفانه ان چه هم می سازیم نشانی از سنت و گذشته و سبک زندگی همیشه مان ندارد و این مسئله بحران هویت را تشدید می کند . دکتر ایزدی آشتی دادن این مناطق با زندگی معاصر در عین حفظ پیوند و رابطه با گذشته را راهی برای غلبه بر این معضل بزرگ عنوان کرد . این استاد دانشگاه و معاون وزارت راه و شهرسازی در این مورد به سیاست و در واقع طرحی با چارچوب مفهومی به نام اندیشه ایرانشهر اشاره کرد که در وزارتخانه مطبوعش در دستور کار قرار گرفته و قرار است ضمن بازخوانی آن چه در گذشته وجود داشته ، بتواند این محدوده ها را با شهر و زندگی معاصر پیوند دهد ...

دکتر محمد سعید ایزدی در اواخر صحبت هایش به باید ها Ùˆ نباید های مدیریتی نیز اشاره کرد : در حوزه مدیریت باید یک سری تجدید نظر جدی انجام دهیم . پیش از این تصور بر این بود مسایل Ùˆ مشکلات این محدوده ها را بر دوش شهرداری Ùˆ دولت باید گذاشت Ùˆ راه حل را نیز از آن دستگاه ها مطالبه کرد . اما تجربه این سال ها نشان داد هیچ کدام از این دستگاه ها نمی توانند به تنهایی وارد این کارزار شوند ØŒ مگر این Ú©Ù‡ تجدید نظری در نقش ها Ø› Ùˆ یک هماهنگی در ارگان های مختلف به وجود آید . به این دلیل در ساختار جدید بر پایه سندی Ú©Ù‡ در سال 93 به تصویب هیات وزیران رسیده ØŒ ساختار جدیدی بر پایه هماهنگی میان دستگاه های مختلف تعریف شده Ø› Ú©Ù‡ تک تک این دستگاه ها با همکاری Ùˆ هماهنگی هم باید نقش شان را ایفا کرده Ùˆ این فرایند را مدیریت کنند . دکتر ایزدی در پایان با تاکید موکد بر نقش مردم چنین گفت : اما نکته مهم توجه به اصلی ترین نقش آفرینان این فرایند است Ú©Ù‡ خود مردم Ùˆ ساکنین هستند . بر اساس این نگاه مبنای رویکردها مردم مبنا فرض شده Ùˆ به نوعی مشارکت را محور تمام اقداماتمان قرار داده ایم . برای رسیدن به این هدف نظام برنامه ریزیمان را تغییر داده Ùˆ سعی کرده ایم این بار به جای برنامه ریزی کردن بدون مردم ØŒ حرکت ØŒ تصمیم سازی Ùˆ تصمیم گیریمان با مردم Ùˆ بر پایه شناخت دقیق از نیازمندی های مردم ØŒ منطبق با شرایط فرهنگی – اجتماعی هر محله ای در هر بافتی باشد Ùˆ با اتکا به این رویکرد راه حل های متناسب برای بازآفرینی محدوده ها ارائه دهیم .

لینک دانلود